By Kaimana Barcarse
ʻO ʻApelika Hema, he ʻāina kūpaianaha nō ia. ʻO ia kahi mamao loa i hiki ai ke hele aku mai kuʻu ʻāina kulāiwi ʻo Hawaiʻi nei. A ʻo ia hoʻi ka pilikahakai mamao loa i pae ai ʻo Hōkūleʻa ma kēia huakaʻi ʻo Mālama Honua, ka holo ʻana a puni ka honua. Ma ʻApelika Hema kahi ʻēkoʻa o Hawaiʻi ma ka poepoe honua. Ua like ke kūpaianaha o ka ʻāina me ke kūpaianaha o ka poʻe ʻōiwi, a me nā alakaʻi e ʻimi ana i ka maluhia.
ʻO ka pilikahakai hikina o ʻApelika Hema kahi weliweli loa e holo ai ʻo Hōkūleʻa ma kēia huakaʻi puni honua. Ma laila e holo ai ke au Agulhas, he au wikiwiki e holo ana mai ka ʻĀkau a i ka Hema e hahai ana i ka hīʻona o ka ʻāina. ʻAʻole weliweli ʻino ke au Agulhas inā ʻo ia hoʻokahi ka mana kūlohelohe e holo ana, akā ʻo ka ʻino makani e piʻi ana mai ka Hema e holo ana i ka ʻĀkau i wili pū ʻia me ia au e holo ana i ka ʻēkoʻa ka mea e mākaʻu loa ai! ʻO ia nā pōʻaiapili e hānau ʻia ai nā nalu ʻāhiu kaulana i ka hoʻopīholo moku nui. ʻAʻole i kāpili ʻia o Hōkūleʻa no ka holo ʻana ma ia ʻano ʻino. No laila, ua hoʻolālā ʻia ka holo ʻana ma ia pilikahakai no ka wā maʻamau e ʻemi loa ai ia mau ʻino mai ka Hema, akā i ka hōʻea ʻana aku i ʻApelika, ua ʻike ʻia ka ʻano ʻē o ke anilā, i loko nō o ke komo ʻana i ke kauwela, ua mau nō ke ʻanilā o ka hoʻoilo. No ke kamaʻāina kikoʻī ʻole o mākou i ia kai, a no ka nui o ka noiʻi, ua hoʻokapu ʻia he kanakolu lā e holo ai mai ka paena mua ma Richards Baai a i ka paena hope ma Cape Town. Inā ʻaʻohe ʻino e makaʻala ai, he ʻehiku a ʻewalu wale nō lā ka holo ʻana ma waena o ia mau wahi ʻelua. A no laila, ua loaʻa he mahina piha e kīkīʻalo ai i nā ʻino. A ua hoʻohana ʻia ka nui o ia wā i hoʻokapu ʻia!
ʻO Richards Baai kahi i pae mua ai ko mākou waʻa aloha ma ʻApelika Hema, ma ka nuku muliwai ʻo Mhlatuze. Ua hoʻokipa ʻia mākou e ka poʻe ʻōiwi o ia wahi, a ua launa koke mākou me nā poʻe kupa o ka ʻāina ʻo ka Tsonga a me ka Zulu. Ua loaʻa ka pāpā ʻōlelo me ke kaʻanalike mele, a laila ua kau lākou ma ka waʻa e ʻike ai i kēia moku liʻiliʻi ʻokoʻa i pae ma ko lākou ʻāina. ʻOiai ʻo ka Mālama Honua ka nuʻukia o ko mākou holo ʻana, ua lawe ʻia mākou i Isimangoliso, he wahi pāka e mālama ʻia nei nā pono waiwai o ke ao kūlohelohe. Akā, ʻaʻole ʻo nā pono waiwai o ke ao kūlohelohe wale nō kai mālama ʻia, ua hoʻolaʻa ʻia he wahi e mālama ʻia ai nā loina a me nā moʻomeheu o nā ʻōiwi o ka ʻāina. A ke komo nei ka poʻe ʻōiwi i ka hana hoʻomākaʻikaʻi i loaʻa he waiwai kenikeni i hiki ai ke mālama ʻia nā ʻohana ma ka manawa hoʻokahi e mālama ʻia nei ko lākou moʻomeheu. Ma ke ʻano maʻamau no mākou, ua hoʻopaʻa ʻia kēia moʻolelo o ka paena mua, a me nā paena ʻē aʻe hoʻi ma o ka haku mele ʻana.
Isimangolisoʻāinakamahaʻo
ʻO Hōkūleʻa ka waʻa holo kai loa
Ka waʻa hoʻopili ʻāina ē
ʻO Hawaiʻi ke koʻa kani ʻāina
He ʻāina ulu mau ē
ʻO ʻApelika ka ʻāina kani mua ē
I ka nuku muliwai ʻo Mhlatuze ka paena
ʻO ka ʻimi akula i ka ʻāina aloha
I ka ʻāina heahea kānaka ē
ʻO Isimangoliso ka ʻāina kamahaʻo
He ʻāina nani, he ʻāina uluwehiwehi
He ʻāina mana, he ʻāina mālama honua ē
E kaulana ʻo Isimangoliso i ko Hawaiʻi a puni
E ola moʻaukala kou inoa
ʻO Isimangolisoʻāinakamahaʻo ʻoe ē
haku ʻia na Kaimanaonālani Barcarse
Ma Richards Baai, ua launa mākou me ka hui ʻo NSRI-Sea Rescue, ʻo ia hoʻi ka poʻe mālama palekana i nā moku a me ka poʻe holokai ma ka pilikahakai o ʻApelika Hema, a nā lākou i aʻoaʻo ai iā mākou no nā mea e makaʻala ʻia ai a me nā wā kūpono e holo ai. ʻAʻohe lua e like ai me ka ʻike o ka poʻe kamaʻāina o ia wahi.
I ka mālie hou mai o ke ʻanilā, ua haʻalele mākou iā Richards Baai a holo kīkī a hiki i Durban. ʻO Durban ka lua o nā kūlanakauhale nui o ʻApelika Hema. Ma laila mākou i launa ai me Ela Ghandi, ka moʻopuna o Mahatma Ghandi, a ua ʻike maka mākou i ka hana a kāna hui no ka ʻimi ana i nā pono siwila a me nā pono ola no ka poʻe ʻilihune a me ka poʻe a pau o Durban, a me ka honua hoʻi. A ua kipa mākou i ka hale i hānau ʻia ai ʻo ia, ʻo ia hoʻi ka hale o Ghandi ma ia kauhale ʻilihune, a ua kipa pū ʻia kekahi o nā hale i hoʻokumu ʻia no ka poʻe maʻi a pōpilikia. Ua pōmaikaʻi pū mākou i ka launa ʻana me kekahi hui e aʻo ana i ka heʻenalu i nā ʻōpio home ʻole o Durban, i mea e loaʻa ai he hana maikaʻi e luʻu ai nā ʻōpiopio. Ua ʻike ʻia ka nui ʻilihune o ka poʻe, a me ka nani o ka poʻe e alulike ana no ke kōkua aku. I mea e mālama ʻia ai ka honua, e pono ana e mālama ʻia ai ke kanaka. Ma hope mai o kekahi mau lā, ua mao mai nā ʻino, a ua loaʻa he wā i lawa ka mālie e hoʻomau aku.
Ua haʻalele iā Durban no East London, akā ua nui iki aʻe ka wā maikaʻi no ka holo ʻana, a ʻoiai ʻaʻole i palekana loa ka uapo ma East London no ka waʻa, ua hoʻomau mākou a i Port Elizabeth. Ua pae mai ma ke awakea, a paʻa pono ka waʻa ma ka ʻauinalā. I ke ahiahi ʻana mai, ua hōʻea mai kekahi ʻino nui. Ua ikaika ka makani a ua wikiwiki, ma kahi o ke kanaʻonokūmālima mile o ka hola. I loko nō o ia ʻino nui, ua palekana mākou. Ua hoʻopaʻa ʻia ka waʻa ma ka uapo, e pilipū ana i kekahi moku lawaiʻa mūheʻe ma ka ʻaoʻao ʻēkoʻa o ke ala o ka ʻino. Ua huʻihuʻi a pulu mākou, akā ua palekana ʻoiai ua hahai ʻia nā ʻōkuhi o ka poʻe kamaʻāina a me ka heluhelu pono ʻana i nā hōʻailona o ke ao kūlohelohe. Ua pōkole nō ka noho ʻana ma Port Elizabeth ʻoiai ua loaʻa ka wā ma hope pono mai o ia ʻino nui e holo hou ai. Ua hoʻokuʻu ʻia nā kaula hoʻopaʻa uapo, a hoʻomau aku i ka Hema.
ʻO Mosselbaai ka paena hou. He wahi koʻikoʻi ʻoiai ua kipa mākou i nā ana kūpuna, kahi i hānau ʻia ai nā kānaka noʻonoʻo mua o ka honua. ʻO ia hoʻi ko kākou poʻe kūpuna! Ua nani ʻoiai ʻo mākou ke aokanaka hou loa ma ka honua nei e kipa ana i ke aokanaka kahiko loa, ʻo ia hoʻi ke aokanaka mua loa ma ka honua. Ua hoʻi mākou nā ʻōpio i ka ʻāina kūpuna like o kākou a pau loa, a ua hoʻi ma ke ala o nā kūpuna, ke ala kai. He mea kūpaianaha nō! Iā mākou e kū ana ma ka waha o ke ana, ʻaʻole mākou he Hawaiʻi. ʻAʻole mākou he ʻAmelika. ʻAʻole mākou he ʻApelika. He mau kānaka kākou o ka honua a puni. He ʻohana nō! Iā mākou e haʻalele ana iā Mosselbaai, ua hōʻike ʻia mākou, ua hōʻea aku i kahi mamao loa i hiki ai ke holo peʻa mai Hawaiʻi aku. Mai ia mua aku, me ia ʻīniha hou, me ia kapuaʻi hou, me ia mile hou, ke kokoke aʻe nei i ko mākou ʻāina aloha ʻo Hawaiʻi. ʻAʻole i hiki ke holo i mamao hou aku. A no laila he kūpono nō ka hōʻea ʻana i ka ʻāina kūpuna, me ka manaʻo, mai laila aku, ʻaʻole nānā ʻia ka huina, he hoʻi i ko mākou home aloha. Ua kau ka peʻa a holo ka waʻa.
Ma ke kulu o ke aumoe, ua kāʻalo mākou i ka lae ʻo Agulhas, kahi e pili ai nā kai ʻelua, ʻo ke kai ʻĪnia a me ke kai ʻAkelanika. Ua hoʻomau aku mākou a pae i Simonʻs Town ma False Bay. Ma laila mākou i launa ai me Craig Foster he kanaka kīwikiō a hana kiʻiʻoniʻoni kaulana no kāna hana e pili ana i nā poʻe ʻōiwi o ʻApelika a me ke kapakai kūlohelohe o Simonʻs Town. Ua ʻau kekahi o mākou me ia me ke komo ʻole ʻana i ka ʻilihoʻomehana i hiki ke ʻike maka ʻoiaʻiʻo i ke ao kūlohelohe i mea e mahalo piha ʻia ai ka uluwehiwehi o ke kai. Ua kūpaianaha kāna hana a me kāna ʻimi noiʻi i ke ao kūlohelohe i mea e mālama ʻia no nā hanauna a hanauna aku. He koa mālama honua nō ʻo ia.
Ua kau hou ʻia nā peʻa a haʻalele aku iā Simonʻs Town no ko mākou paena hope. Ma ia awakea ua kāʻalo mākou i ka Lae Manaʻolana, ʻo ia hoʻi ke Cape of Good Hope. ʻO ia ka hōʻailona ʻāina nui hope e kāʻalo ʻia ai ma mua o ka paena hope ma Cape Town. Ua nanea like mākou me ka mahalo ʻana kekahi i kekahi, me ka pūliki ʻana, a me ka
paʻi kiʻi ʻana. Ua kokoke nō mākou i ka panina o kēia māhele o ka holo ʻana. I ke
kokoke ʻana i ka uapo naʻe, ua komo kekahi naʻau ʻokoʻa i loko oʻu. Ua hōʻike ʻia mākou, ʻo ia pilikahakai ʻo ka Wild Coast nō hoʻi, kahi weliweli loa, akā ʻaʻole i weliweli nui iā mākou ma kai e iho ana i ka hema, ua ʻike ʻia ka nui weliweli iā mākou ma ka ʻāina. I mea aha ia naʻau ʻano ʻē? Iā mākou e komo ana i ka uapo, ua hōʻike ʻia iā mākou no ka loaʻa o kekahi hale peʻa ma ka uapo helu ʻeono, kahi e hoʻokipa ʻia ai mākou e Desmond Tutu mā. I ke kokoke ʻana ʻae, ua ʻike ʻia he halepeʻa keʻokeʻo nunui ma kai o ka hale paʻa uliuli ma ka uapo a noʻonoʻo au he nui ʻino nō ia no ka hoʻokipa ʻana iā mākou. Eia kā ma ka pae ʻana i ka uapo ua ʻike ʻia he hale peʻa i liʻiliʻi mai ma uka o ia hale uliuli, no ko mākou hoʻokipa nō ia hale peʻa liʻiliʻi. Ua hoʻokipa ʻia mākou me ke aloha nui, me ka Ubuntu nui, ʻo ia hoʻi ke aloha ʻApelika. No ka nui o ke aloha-ubuntu, ua poina ʻia ia naʻau ʻokoʻa, a ua komo piha mākou i ka hoʻokipa aloha a ua haʻahaʻa a ua pā ka naʻau i ka pūliki mua ʻana iā Desmond Tutu a me nā ʻohana i holo loa mai Hawaiʻi e hoʻokipa ai iā mākou. Ua hula nā haumāna mai Kamehameha a me Hālau Kū Mana, a ua hīmeni a hula pū nā ʻōpiopio ʻōiwi o Cape Town. Ua leʻaleʻa a nanea nō! Ma hope mai o ia hoʻokipa, ua hele wau i ka lua ma ka ʻaoʻao kai o ia hale uliuli e hōloi i koʻu mau lima. Iaʻu ma laila ua ʻike wau i ka poʻe e kūkulu ana i ia hale peʻa keʻokeʻo nunui i ʻike ʻia mai kai mai. Ua nīnau wau i kekahi o kā kāpili hale i ke kumu no ia hale peʻa a ua hōʻike mai ʻo ia i ke kūkulu ʻia no ka mālama ʻana i hoʻolewa no 12 lawaiʻa holokai mai ka moku lawaiʻa nui ʻo Lincoln i hala i ka wā i pōpilikia ai ka moku ma loko o kekahi ʻino ma False Bay, kahi i haʻalele ai mākou ma mua pono o ka hōʻea i Cape Town. He 12 ka huina nui holokai maʻamau ma Hōkūleʻa. Ua pau loa ia naʻau ʻokoʻa oʻu, a ua pani ʻia me ka naʻau i piha i ka mahalo no ke akamai o ko mākou mau alakaʻi, nā hoa kākoʻo mai NSRI-Sea Rescue, nā loea kamaʻāina o ʻApelika Hema, ko mākou poʻe kūpuna, nā hoa kākoʻo like ʻole o kōkua mai, a me ke Akua mana loa no ka mālama palekana ʻana iā mākou. Ua paʻa nō ka haʻawina o ka hoʻolālā a hoʻomākaukau pono ʻana i mea e kō palekana ai ka pahuhopu. Ua hōʻea palekana mākou, ua kō ka pahuhopu, ua mākaukau ʻo Hōkūleʻa no ke koena o ka huakaʻi puni honua. E ola ʻo Hōkūleʻa, Eō!
